Terminem „bezsenność” określamy nie tylko trudności z zasypianiem, ale wiele innych zaburzeń,, związanych z niewystarczającą ilością wypoczynku w trakcie spania. Oczywiście, do najczęściej spotykanych należą problemy z zasypianiem, kiedy to nie można zasnąć mimo zmęczenia i późnej godziny. Krótki, przerywany kilkakrotnie w ciągu nocy sen to również rodzaj zaburzeń snu, gdyż uniemożliwia on pełny wypoczynek i regenerację organizmu. Kolejnym rodzajem bezsenności jest przedwczesne wybudzanie i niemożność zaśnięcia pomimo zmęczenia.

Wśród najczęstszych przyczyn bezsenności na pierwsze miejsce wysuwa się stres. Nadmierne napięcie nerwowe, brak umiejętności uwolnienia się od codziennych trosk, stanowią istotne przyczyny zaburzeń snu. Niekiedy nieumiejętność radzenia sobie ze stresem może świadczyć o początku choroby o podłożu psychologicznym: płytki sen jest najczęstszym objawem depresji, natomiast trudność w zasypianiu może świadczyć o nerwicy.

Leczenie tego typu zaburzeń powinno odbywać się pod okiem lekarza, który w pierwszej kolejności zaleci psychoterapię i ewentualne leki. Pomocne w takich przypadkach mogą okazać się preparaty ziołowe np. zawierające ekstrakty z kozłka lekarskiego (waleriany), którego korzeń od wieków uznawany był za surowiec zmniejszający napięcie nerwowe i skutecznie uspokajający.

Innymi cennymi składnikami ziołowych preparatów nasennych jest męczennica cielista (passiflora) używana do leczenia bezsenności i nerwic już przez Indian w Ameryce Północnej i Środkowej,  szyszki chmielu, liść melisy, kwiat rumianku i kwiatostan lipy. Do preparatów złożonych bardzo często dodawany jest również magnez i witamina B6.

Bezsenność pojawia się często u osób mających zaburzony rytm dobowy, co oznacza brak senności w nocy i znaczną ospałość w ciągu dnia. Takie symptomy są najczęściej rezultatem pracy w ciągu nocy lub zbyt późnym chodzeniem spać i wstawaniem o późnych porach. Mogą też być związane z wiekiem, gdyż u osób po 40. roku życia obniża się ilość wytwarzanej przez szyszynkę melatoniny, hormonu, który odpowiedzialny jest w organizmie za regulację rytmu dobowego. Wydzielanie melatoniny nasilone jest w nocy pod wpływem ciemności,  kiedy powinniśmy spać, dzięki czemu łatwiej zasypiamy.

Niedobór ten można łatwo uzupełnić, zażywając dostępne preparaty zawierające melatoninę. Na efekty należy jednak poczekać – prawidłowy rytm powraca dopiero po dwa och tygodniach stosowania melatoniny.

Bezsenność często jest też efektem choroby, np. przeziębienia. Zaśnięcie z bolącym gardłem, zapchanym nosem i gorączką jest bardzo utrudnione.  Warto wówczas sięgnąć po złożone preparaty stosowane w przeziębieniu zawierające substancje  przeciwhistaminowe np.: difenhydraminę lub feniraminę (Fervex, Apap Noc) które oprócz zmniejszania obrzęku błon śluzowych nosa działają również nasennie.

Autor: Mgr farm. Aleksandra Rak