Popularnie stosowane tzw. niesteroidowe leki przeciwbólowe oprócz działania przeciwbólowego wykazują aktywność przeciwzapalną i przeciwgorączkową. Substancje zawarte w tych lekach to przykładowo: kwas acetylosalicylowy (aspiryna), ibuprofen, diklofenak, naproksen, meloxikam, ketoprofen i inne. Niestety, liczne badania wykazują, że działania niepożądane leków przeciwzapalnych stanowią bardzo poważny problem. Mechanizm działania powyższych leków (hamowanie enzymów cyklu stanu zapalnego) może przejawiać się występowaniem bólów brzucha, zgagi, stanów zapalnych błony śluzowej żołądka i dwunastnicy oraz owrzodzeń, niejednokrotnie z groźnymi dla życia powikłaniami – pęknięciem wrzodu lub krwawieniem. Badania endoskopowe wykazały, że po dwóch tygodniach stosowania tych leków od 60 do 100% chorych ma nadżerki i wybroczyny błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, natomiast przy stosowaniu przewlekłym u 5 do 30% chorych rozwija się choroba wrzodowa. Wrzód pojawiający się jako powikłanie leczenia lekami przeciwbólowymi może nie dawać objawów bólowych! Bardzo często spotyka się sytuację, w której chorzy równocześnie z zażywaniem leków przeciwbólowych w celu złagodzenia objawów stosują leki zobojętniające sok żołądkowy (mleczka zobojętniające, ranitydyna, famotydyna, cymetydyna). Jest to błąd, ponieważ leki te maskują ostrzegające o rozwoju skutków ubocznych objawy – ból i zgagę.

Należy zwrócić uwagę na to, że niezależnie od sposobu zażywania tych leków, czy to drogą doustną, doodbytniczą lub w formie iniekcji, ryzyko wystąpienia objawów ubocznych jest podobne. Jedynie maści i żele są stosunkowo bezpieczne.

W celu ograniczenia objawów ubocznych do minimum powinniśmy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Przede wszystkim nigdy nie należy stosować jednocześnie kilku leków przeciwbólowych, gdyż takie postępowanie nasila ryzyko powikłań. Dany lek należy stosować po posiłkach, w dawkach najniższych z możliwych i tak krótko, jak to tylko wymagane. W trakcie leczenia nie należy stosować leków zobojętniających i hamujących wydzielanie kwasu solnego przez błonę śluzową żołądka, gdyż mogą one maskować toczący się proces niepożądany.

Autor: Aleksandra Rak