Znaczny postęp w farmakoterapii miażdżycy i hiperlipidemii jako jej przyczyny, pozwala na uzyskanie dobrych rezultatów terapeutycznych. Jeżeli dieta niskocholesterolowa okazała się niewystarczająca, należy wprowadzić konkretne leczenie. Do wyboru mamy co najmniej trzy grupy leków o odmiennym działaniu.

Najczęściej używaną grupą leków są tzw. statyny (atorwastatyna, simwastatyna, rosuwastatyna, fluwastatyna). Należy zwrócić uwagę, że tylko 30 % cholesterolu pochodzi z pożywienia, pozostałe 70% syntetyzowane jest w wątrobie i jelitach z udziałem enzymu - HMG-CoA reduktazy. Statyny blokując ten enzym skutecznie utrudniają syntezę cholesterolu, co w efekcie skutkuje obniżeniem jego poziomu. Ponadto ta grupa leków ma zdolność do odwracania już zaistniałych zmian w tętnicach, korzystnie wpływa na funkcje serca, krzepnięcie krwi i fibrynolizę, dlatego szczególnie chętnie zalecane są one pacjentom z chorobą wieńcową i po zawale mięśnia sercowego. Statyny uchodzą za leki bezpieczne, o niewielkich działaniach ubocznych - pojawiające się zaburzenia ze strony układu pokarmowego z czasem ustępują. W rzadkich przypadkach leki te mogą uszkadzać komórki mięśni (miopatie) i wątroby.

Inną grupą leków przeciwmiażdżycowych są pochodne kwasu fibrynowego, czyli tzw. fibraty (fenofibrat, gemfibrozyl). Mają one bardzo złożony mechanizm działania, który prowadzi do obniżenia poziomu trójglicerydów oraz cholesterolu. Nie powinno łączyć się ich ze statynami, gdyż ryzyko miopatii drastycznie wzrasta. Leki te poprawiają tolerancję glukozy, w związku z czym są szczególnie polecane przy współistniejącej cukrzycy. Fibraty wydają się być dobrze tolerowane, choć zdarzają się po nich objawy uboczne: bóle brzucha, nudności, biegunka, bezsenność, wypadanie włosów, zaburzenia potencji i zmiany skórne. Mogą ponadto prowadzić do zapalenia mięśni i zwiększać ryzyko kamicy pęcherzyka żółciowego.  Podczas terapii statynami i fibratami, należy pamiętać o okresowym przeprowadzaniu prób wątrobowych, gdyż leki te mogą zaburzać czynność wątroby.

Dodatkowo do terapii można włączyć żywice jonowymienne (kolestipol, cholestyramina), których działanie polega na wiązaniu kwasów żółciowych i nasileniu ich wydalania z kałem. Prowadzi to do zredukowania ich ilości w organizmie, co zmusza wątrobę do syntezy kwasów od nowa, przy użyciu cholesterolu, którego poziom w efekcie się zmniejsza. Żywice mogą być przepisywane kobietom ciężarnym i karmiącym piersią, a także dzieciom.  Nie są natomiast wskazane u osób cierpiących na żylaki odbytu i wrzody trawienne. Do działań niepożądanych należą: wzdęcia, nudności, zaparcia i uczucie pełności. Należy pamiętać, że żywice wpływają na wchłanianie innych leków, dlatego pozostałe preparaty muszą być przyjmowane na godzinę przed lub cztery godziny po zażyciu żywicy.

Bardzo ważnymi związkami w uzupełniającej terapii miażdżycy są antyoksydanty, takie jak np. witaminy A, C, E czy beta karoten.  Niszczą one tzw. wolne rodniki, które odpowiedzialne są za destrukcję ściany naczyń.

Autor: mgr farm. Aleksandra Rak