Złamanie kości jest najczęściej następstwem upadku lub uderzenia. Złamaniu towarzyszy silny ból, gwałtownie powstający obrzęk i zasinienie okolicy uszkodzonej kości. W przypadku urazu głowy może wystąpić utrata przytomności i często krwawienie z nosa. Jeśli doszło do urazu kręgosłupa, poszkodowanego nie należy podnosić ani przenosić, chyba, że miejsce wypadku jest wyjątkowo niebezpieczne, wówczas, jeżeli tylko jest taka  możliwość, przenosimy go na czymś sztywnym np. na desce. Następnie okrywamy go kocem i wzywamy pogotowie. W przypadku złamań staramy się unieruchomić kończynę. Rękę zgiętą w łokciu, tak by tworzyła kąt prosty z ramieniem, podwiązujemy do szyi.  Kończyny dolnej przede wszystkim nie obciążamy, złamaną kość stabilizujemy przez przywiązanie do niej deski, kija itp. lub związanie obu kończyn razem. W przypadku otwartych złamań najważniejsze jest zabezpieczenie rany przez pokrycie jej jałowym opatrunkiem oraz zatamowanie ewentualnego krwotoku poprzez założenie opaski uciskowej powyżej rany. Pod żadnym pozorem nie próbujmy samodzielnie nastawiać złamanej kości ani jej obracać, gdyż może to doprowadzić nie tylko do pogorszenia złamania, ale również do wywołania krwotoku lub zatoru tłuszczowego!

Skręcenie jest efektem nieprawidłowego ruchu w stawie, co powoduje naderwanie lub zerwanie więzadła. Najczęściej skręceniu ulega stopa. Jeżeli możesz podnieść się samodzielnie i wykonywać dotychczasową czynność, to wykluczony jest rozległy uraz lub złamanie. Pojawiające się szybko, w ciągu kilku minut siniak i obrzęk mogą świadczyć o poważnym urazie. Pierwsza pomoc polega na uniesieniu kończyny (stopa ma być chociaż trochę wyżej od poziomu biodra), stosowaniu zimnych okładów oraz założeniu opaski uciskowej, aby zmniejszyć obrzęk i wylew w okolicy stawu.

Stłuczenie jest następstwem urazu, który uszkadza leżące głębiej tkanki miękkie, bez uszkodzenia naskórka. W efekcie tworzy się siniak, czyli podskórny wylew lub guzek z płynów komórkowych, limfy i krwi, czyli krwiak. Siniak stopniowo zmienia barwę z purpurowej na żółtobrązową w miarę rozkładania się hemoglobiny. Krwiak początkowo jest twardym skrzepem, stopniowo się upłynnia i staje się miękki, czasem bolesny i wymaga odciągnięcia zebranego płynu strzykawką. Zaraz po stłuczeniu, aby ograniczyć wielkość wylewu, przykładamy okład z lodu i stosujemy ucisk stłuczonego miejsca oraz unosimy stłuczoną część ciała. Zastosowanie maści rozgrzewającej  lub wcieranie spirytusu nie jest wskazane, gdyż tylko powiększy rozmiar siniaka lub krwiaka. Bardzo dobre rezultaty w likwidowaniu podskórnych wylewów przyniesie zastosowanie maści zawierającej wyciąg z nagietka lekarskiego i arniki (Arcalen) bądź heparynę (Hirudoid, Heparin). Do leczenia obrzęków różnego pochodzenia, o ile nie ma otwartej rany, najlepiej zastosować okład z Altacetem.

Autor: mgr farm. Aleksandra Rak