Niedoczynność tarczycy występuje 5 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Ryzyko jej wystąpienia wzrasta gwałtownie z wiekiem - po 60 roku życia choruje na nią aż 1–6% ludzi. Schorzenie to może się pojawiać także u dzieci i ludzi młodych oraz wyjątkowo często u kobiet po porodzie. Warto więc dowiedzieć się, jak szybko je rozpoznać i jak leczyć.

Niedoczynność tarczycy jest chorobą spowodowaną niedoborem hormonów tarczycowych - tyroksyny. Tarczyca jest gruczołem dokrewnym, którego głównym zadaniem jest produkcja i wydzielanie hormonów, regulujących metabolizm organizmu. Niedobór hormonów tarczowych, zwłaszcza tyroksyny zaburza gospodarkę metaboliczną całego organizmu, co charakteryzuje się m.in. spowolnieniem funkcji psychicznych i ruchowych, sennością, marznięciem, suchością skóry, wypadaniem włosów, zaparciami, przybieraniem na wadze, obrzękiem powiek i twarzy, chrypką i hipercholesterolemią.

Ze względu na przyczynę, wyróżniamy niedoczynność pierwotną i wtórną. Ta pierwsza wynika z defektu enzymatycznej syntezy hormonów tarczycy lub uszkodzenia gruczołu tarczowego, który powstaje m.in:
- w wyniku zapalenia tarczycy (np. choroba Hashimoto)
- operacyjnego wycięcia części lub całości tarczycy
- w trakcie niektórych terapii, np. radioterapii, leczenia jodem, amiodaronem, związkami litu
oraz lekami tyreostatycznymi.

Do tej grupy schorzeń zaliczamy również rzadko występujący wrodzony zespół niedoboru jodu (kretynizm endemiczny). Typowymi objawami tej choroby są: niski wzrost, zmiany w wyglądzie twarzy i upośledzenie umysłowe. U podłoża kretynizmu leży niedobór hormonów tarczycy w okresie prenatalnym i w niemowlęctwie, który to spowodowany jest niedostateczną podażą jodu w środowisku zewnętrznym (w pokarmach, powietrzu).
Niedoczynność wtórna jest natomiast skutkiem niedoboru innego hormonu ( tyreotropowego - TSH) wydzielanego przez przysadkę mózgową.

Co istotne, zespół niedoczynności tarczycy często nie daje charakterystycznych objawów. Jest to tzw. utajony okres choroby, wyrażający się mało specyficznymi dolegliwościami np. przemęczeniem, przygnębieniem, niewielkim przybieraniem na wadze, suchością skóry, wypadaniem włosów, osłabieniem koncentracji i sennością. W tym przypadku niejednokrotnie w badaniach poziom hormonów oscyluje w granicach normy, zauważalny jest natomiast istotny wzrost stężenia cholesterolu i trójglicerydów we krwi, co powoduje, że pacjenci cierpiący na ten rodzaj niedoczynności są aż dwukrotnie bardziej narażeni na wystąpienie miażdżycy i jej powikłań. U kobiet utajona niedoczynność gruczołu tarczowego może utrudnić zajście w ciążę i jej utrzymanie.

Autor: mgr farm. Aleksandra Rak