Stercz, inaczej prostata, to narząd gruczołowo - mięśniowy  wielkości kasztana, umiejscowiony poniżej pęcherza moczowego.  Przez środek tego narządu przebiega cewka moczowa, dlatego gdy dochodzi do przerostu gruczołu krokowego, na skutek mechanicznego ucisku cewki moczowej pojawiają się problemy z oddawaniem moczu.

Gruczoł krokowy mężczyzny w wieku od trzydziestu do pięćdziesięciu lat zwykle nie zmienia  swojej wielkości, z wiekiem jednakże w organizmie mężczyzny zmniejsza się produkcja męskich hormonów  – androgenów. Jest to jedna z przypuszczalnych przyczyn powiększenia się gruczołu.  

Rozrost tkanki gruczołowej powoduje ucisk na cewkę moczową i zwężenie jej światła. Wówczas to pojawiają się pierwsze dokuczliwe objawy, głównie ze strony dolnych dróg moczowych. Pierwszy z nich to zmniejszenie siły i przerywanie strumienia moczu, połączone z uczuciem naglącego, silnego parcia oraz z koniecznością wyczekiwania na rozpoczęcie mikcji. Następnym wczesnym objawem jest potrzeba częstego oddawania moczu, zwłaszcza w ciągu nocy (tzw. nykturia). Rozrośnięty stercz utrudnia całkowite wypróżnienie pęcherza moczowego. Zaleganie w nim moczu może być przyczyną nawracających infekcji, a to w dalszej konsekwencji może prowadzić do poważnych zaburzeń pracy nerek. W skrajnych przypadkach może dojść do całkowitego zatrzymania moczu. Wszystkie przedstawione objawy pojawiają się stopniowo, dlatego zdarza się, że mężczyzna nie zdaje sobie sprawy, z tego, że coś niedobrego dzieje się z jego gruczołem krokowym. Należy pamiętać, że nieleczona choroba może być poważnym zagrożeniem dla życia.

Powiększenie gruczołu krokowego i wynikające z tego dolegliwości mogą mieć niekorzystny wpływ na inne sfery życia mężczyzn, w tym zawodowe i osobiste. U niektórych dochodzi do obniżenia wydolności seksualnej, rozwój choroby może skutkować także kłopotami w pracy.

Łagodny przerost gruczołu krokowego rozpoznawany jest na podstawie wywiadu lekarskiego popartego badaniami diagnostycznymi: badaniem per rectum, USG jamy brzusznej oraz uroflowometrią. Bardzo przydatne jest również oznaczenie stężenia swoistego antygenu sterczowego - PSA w surowicy krwi. PSA jest białkiem, którego stężenie w surowicy ma kluczowe znaczenie w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołu krokowego. Najogólniej można przyjąć, że prawidłowe stężenie PSA waha się w granicach 0 - 4 ng/ml. U około 10 % mężczyzn występuje podwyższony poziom PSA bez związku z chorobą nowotworową.

Większość objawów łagodnego rozrostu  prostaty  można zmniejszyć poprzez odpowiednie leczenie farmakologiczne. Gdy zmiany są bardzo zaawansowane, konieczna jest jednak interwencja chirurgiczna. 

U niektórych mężczyzn może wystąpić złośliwa postać raka prostaty. Przyczyny powstawania raka nie są do końca znane. Występuje wiele sposobów leczenia tego nowotworu: zabieg operacyjny, radioterapia, terapia hormonalna lub intensywna terapia farmakologiczna. Wybór odpowiedniej metody zależy od ogólnego stanu pacjenta oraz od ewentualnych efektów ubocznych. 

Autor: mgr farm. Aleksandra Rak