Chemioterapia polega na podawaniu choremu cytostatyków, czyli substancji chemicznych, które w różny sposób ograniczają rozwój komórek zmienionych nowotworowo. Leki te ponadto oddziałują na wszystkie komórki organizmu, także na te zdrowe, dlatego ich stosowanie wiąże się z niezwykle silnymi działaniami niepożądanymi. Najczęściej obserwuje się zaburzenia ze strony układu pokarmowego (nudności, wymioty) zaburzenia w wytwarzaniu krwinek, uszkodzenia narządowe (serca, nerek, płuc), zaburzenia neurologiczne oraz zakażenia, gdyż w trakcie terapii dochodzi do obniżenia funkcji układu odpornościowego. Gdy skutki uboczne są szczególnie nasilone należy przerwać terapię na określony czas.

Leków cytotoksycznych używa się, kiedy inne metody leczenia zawodzą lub przed albo po operacji usunięcia guza w celu zniszczenia ewentualnie pozostałych komórek rakowych. Rodzaj użytych leków zależy przede wszystkim od typu choroby nowotworowej. Niejednokrotnie, w przypadku np. raka nerki, tarczycy i czerniaka chemioterapia jest przeciwskazana. Zwykle podczas jednej chemioterapii stosuje się kilka leków z różnych grup cytostatyków. Powoduje to zwiększenie skuteczności leczenia. Leki dobiera się tak, aby zabijały zmienioną komórkę różnymi sposobami i jednocześnie wywierały inne działania niepożądane, dzięki czemu unika się nasilenia tych samych efektów toksycznych. Leki te mogą być podawane w różnych postaciach i różnymi drogami: doustnie w formie tabletek i kapsułek, podskórnie w formie zastrzyków oraz dożylnie w postaci zastrzyków oraz kroplówek. W niektórych przypadkach podaje się je bezpośrednio przez cewnik do pęcherza moczowego lub wątroby.

W trakcie chemioterapii niezwykle ważne jest uzupełnianie poziomu elektrolitów, głównie potasu i wapnia. W przypadku nudności i wymiotów, oprócz leków na receptę można sięgnąć po aviomarin, na biegunkę natomiast bezpieczny jest loperamid. Przy problemach ze śluzówką jamy ustnej można ratować się płukankami z szałwii, rumianku i sody oczyszczonej.

Autor: Aleksandra Rak