Kategoria A – leki bezpieczne w czasie ciąży.

Kategoria B – leki, co do których badania przeprowadzone na zwierzętach nie wykazały ryzyka dla płodu, lecz nie potwierdzono tego u kobiet w ciąży zarówno w I trymestrze, jak i w późniejszych trymestrach.

Kategoria C – leki, co do których badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały działanie embriotoksyczne oraz teratogenne (uszkadzające płód), lecz brak jest badań kontrolnych u kobiet w ciąży. Lek ten podaje się jedynie wówczas, gdy korzyść wynikająca z jego stosowania usprawiedliwia ryzyko względem płodu.

Kategoria D - istnieje ewidentne ryzyko dla płodu, lecz korzyści wynikające ze stosowania tego leku u kobiet w ciąży mogą usprawiedliwić podanie leku, np. w stanach zagrażających życiu lub w poważnych chorobach, w których inne, bezpieczniejsze leki nie są skuteczne.

Kategoria X – leki, co do których badania przeprowadzone na zwierzętach lub u ludzi, wykazały szkodliwe działanie leku na płód i ryzyko jego stosowania u kobiet w ciąży przeważa wszelkie możliwe korzyści. Lek jest także przeciwwskazany dla kobiet w wieku reprodukcyjnym, które chcą lub mogą zajść w ciążę. Ryzyko zdecydowanie przewyższa potencjalne korzyści wynikające z jego stosowania.

Prawie wszystkie leki podawane kobietom w ciąży przedostają się do płodu, i tym samym wpływają na jego rozwój. Większość leków przenikających przez barierę łożyskową osiąga u płodu 50-100 % stężenia występującego w surowicy matki.

W narażeniu płodu na lek i jego metabolity ważniejszą rolę ma czas niż wielkość transportu przez łożysko. Długotrwałe narażenie płodu na lek może bardziej niż pojedyncza dawka wpłynąć na jego rozwijające się komórki.

Jeżeli chodzi o stosowanie środków przeciwbólowych z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, należy wiedzieć, że popularny ibuprofen (występuje między innymi w lekach takich jak Ibuprom, Ibum, Nurofen, Metafen) jest czynnikiem z grupy D dla płodu! Dlatego w razie wystąpienia migreny czy niemigrenowego bólu głowy zalecane jest stosowanie paracetamolu z kofeiną lub kodeiną.

W razie zaistnienia konieczności podania ciężarnej antybiotyku, najczęściej stosowane są leki z grupy penicylin lub cefalosporyn, gdyż charakteryzują się one małą toksycznością (należą do kategorii B). Antybiotykami szczególnie niebezpiecznymi są należące do grupy D tetracykliny. Nie powinno się ich podawać kobietom w ciąży, zwłaszcza w jej drugiej połowie. Stosuje się je wyłącznie w przypadku braku alternatywy w sytuacjach zagrażających życiu matki.

Z kolei leki wykazujące działanie przeciwwirusowe są zaliczane do kategorii X. Oprócz tego, że są wysoce toksyczne, jedynie łagodzą objawy infekcji wirusowej, osłabiając wirusy (nie niszczą ich).

Jeżeli jesteś w ciąży, skonsultuj się ze swoim lekarzem zanim sięgniesz po jakikolwiek lek. Nawet jeśli jest on bezpieczny w stosowaniu, w ciąży może się okazać wysoce toksyczny (tak jak na przykład ibuprofen).

Autor: Katarzyna Sawczyk

Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.