Staw zbudowany jest z kilku elementów. Chrząstka stawowa pokrywa i chroni zakończenia kości, by nie tarły o siebie podczas ruchu. Torebka stawowa i więzadła łączą kości i stabilizują staw. Jamę stawową wypełnia maź stawowa, czyli płyn wydzielany przez błonę maziową w wewnętrznej warstwie torebki stawowej. Odżywia ona i chroni chrząstkę. Zdrowa chrząstka ma postać żelu, dzięki czemu jest sprężysta i idealnie pokrywa kość. Z wiekiem staje się ona bardziej wodnista, zaczyna pękać i ścierać się. Po latach może dojść do całkowitego zaniku, przez co kości trą o siebie wywołując ból. Organizm broniąc się przed nadmiernym tarciem, tworzy wyrośla chrzęstne i kostne, które zniekształcając staw ograniczają jego ruch i wywołują ból. Błona maziowa zaczyna wytwarzać enzymy mające rozpuścić obecne w niej drobinki kostne. Niestety, działają one również na zdrową tkankę, powodując stan zapalny. W ten sposób rozwija się choroba zwyrodnieniowa stawów.

Naszym stawom najlepiej służy umiarkowany ruch, dostosowany do indywidualnych możliwości. Najkorzystniej jest, gdy stawy poruszają się w swoich naturalnych płaszczyznach. Doskonałym treningiem jest jazda na rowerze i pływanie, a także spacer w wygodnym obuwiu. Do jazdy na rolkach i pracy na kolanach należy używać ochraniaczy, a gdy dojdzie do kontuzji, ściśle stosować się do zaleceń lekarskich. Dobrze jest wykonywać codzienne rutynowe czynności tak, by zbytnio nie obciążać stawów. Ponadto należy codziennie znaleźć kilka minut na relaks. Warto również sięgnąć po suplementy, które uzupełnią codzienną dietę w składniki ułatwiające regenerację stawów, hamujące zmiany zwyrodnieniowe, wzmacniające i nawilżające, czyli glukozaminę (Odnovit, Artresan, Arthrostop), kwas hialuronowy (Arthron Complex), kolagen (4Flex, Flexus) oraz witaminę C (Litozin Forte). Pomocne mogą się okazać również masaże oraz naprzemienna terapia ciepłem i zimnem. Pierwsze pomogą rozluźnić mięśnie, działają kojąco na bolące stawy oraz pozwalają zmniejszyć opuchliznę. Zimno redukuje opuchliznę i pomaga w stanach zapalnych, ciepło natomiast koi ból. 

Dolegliwości w obrębie stawów to sygnał, że trzeba działać. Nawet gdy po pewnym czasie ustępują, to i tak proces zwyrodnieniowy będzie postępował. Pierwszym sygnałem zmian są bóle spoczynkowe, gdy podczas długotrwałego siedzenia odczuwasz mrowienie i drętwienie nóg. Dopóki dolegliwości są sporadyczne, a stawy nie bolą, wystarczy zmiana nawyków i oszczędzanie stawów. Jeżeli objawy jednak się nasilają i pojawia się ból, zalecane są wówczas żele i kremy zawierające substancje przeciwbólowe i przeciwzapalne (z ketonalem, naproksenem, diklofenakiem). Czasem ulgę przynosi opaska stabilizująca staw. Pomocne są również dostawowe zastrzyki kwasu hialuronowego. W poważniejszych przypadkach konieczna może okazać się operacja chirurgiczna.

Autor: mgr farm. Aleksandra Rak