Z reguły ból w jamie ustnej, odczuwany podczas jedzenia, przypisywany jest niewielkim skaleczeniom lub oparzeniom zbyt gorącą potrawą. Dopiero uważne obejrzenie wnętrza jamy ustnej sprawia, że chory dostrzega niewielkie nadżerki na błonie śluzowej. Pokryte są one biało-żółtym lub szaro-żółtymnalotem i otoczone czerwoną, nabrzmiałą obwódką. Dodatkowo aftom towarzyszy silny ból, który uniemożliwia jedzenie

Afty powstają w zachyłkach przedsionka jamy ustnej, miejscu przyczepu warg i języka, na brzegach i końcu języka oraz na wargach. Nigdy nie spotykamy aft na podniebieniu twardym i dziąsłach. Podczas ataku choroby w jamie ustnej powstają 1-4 afty, a dolegliwości bólowe stopniowo ustępują, mimo niepełnego zagojenia się rany.

Powstawaniu aft sprzyja przede wszystkim osłabienie odporności. To dlatego są one częstym problemem chorych z nowotworem lub AIDS.  Ponadto zauważono, że afty mogą powstać pod wpływem urazów mechanicznych (zabiegi dentystyczne, ukłucie szczoteczką do zębów) lub chemicznych. Częściej obecność aft obserwuje się podczas miesiączki oraz przewlekłych zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Ponadto choroby wyniszczające sprzyjają przewlekłemu i nawrotowemu występowaniu aft. Także niedobory witaminy B12, kwasu foliowego, żelaza oraz zaburzenia hormonalne są czynnikami sprzyjającymi rozwojowi aftozy.

Zazwyczaj afty goją się same i znikają maksymalnie po dwóch tygodniach. Leczenie nadżerek należy rozpocząć od wyeliminowania przyczyny osłabienia układu odpornościowego.  Zmiany śluzówki leczy się zwykle środkami przeciwzapalnymi lub antybiotykami. Można sięgnąć również po płukanki z roztworów wody utlenionej (1/5 szklanki wody utlenionej, reszta zwykłej). Z ziół polecane są płukanki z szałwii, mięty, tymianku, rumianku i kory dębu. Pomoc lekarska jest niezbędna, gdy afty nie znikają przez kilka tygodni, po wyleczeniu natychmiast pojawiają się nowe lub gdy średnica ich przekracza 2 cm.

Autor: mgr farm. Aleksandra Rak