Wrzód to ubytek błony śluzowej żołądka, dwunastnicy, rzadziej dolnej części przełyku. Ubytki powstające w ścianie przewodu pokarmowego mają kształt kulisty i różną wielkość – od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Zazwyczaj są one stosunkowo płytkie (głębokość wynosząca kilka milimetrów), lecz w skrajnych przypadkach mogą przechodzić „na wylot” przez ścianę chorego narządu.

Wśród przyczyn rozwoju tego schorzenia na pierwsze miejsce wysuwa się przenoszona drogą pokarmową bakteria - Helicobacter pylori. Badania na obecność tego patogenu można wykonać w laboratorium analitycznym lub samodzielnie, korzystając z testu dostępnego w aptekach. Należy zwrócić uwagę na to, że obecność bakterii nie zawsze oznacza chorobę wrzodową, gdyż można być niechorującym nosicielem.

Czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój choroby wrzodowej jest również wytwarzany w nadmiarze sok żołądkowy, zawierający w swoim składzie drażniący kwas solny. Zarzucanie żółci do żołądka również sprzyja rozwojowi choroby.

Choroba wrzodowa może mieć  również przyczyny genetyczne o czym świadczy fakt, że u 50 procent osób występuje ona rodzinnie i jest związana z większą u tych osób dziedziczną liczbą komórek okładzinowych żołądka wytwarzających kwas solny. Większe skłonności do owrzodzeń mają także (30–40 proc.) osoby z grupą krwi 0.

Spośród pozostałych przyczyn choroby wrzodowej warto wymienić nadużywanie popularnych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych oraz nieprawidłowy styl życia: złe nawyki żywieniowe, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów oraz stres.

Objawy choroby wrzodowej są uzależnione od umiejscowienia ubytków. Najbardziej charakterystyczny jest ból pośrodku brzucha, poniżej mostka lub nad pępkiem, odczuwany jako pieczenie, palenie i uczucie głodu. Mogą towarzyszyć mu mdłości, odbijanie, zgaga, a nawet silne wymioty. Dla wrzodów żołądka typowe jest nasilenie bólu po jedzeniu, natomiast przy owrzodzeniu dwunastnicy ból pojawia się wkrótce po przebudzeniu, a posiłek łagodzi go na 2–3 godziny. W nocy lub nad ranem przychodzi ssący ból, nazywany głodowym, gdyż łagodzi go zjedzenie czegokolwiek lub wypicie odrobiny mleka. Co ciekawe, choroba wrzodowa nasila się szczególnie wiosną i jesienią, co  można tłumaczyć tym, że właśnie w tych okresach bakteria Helicobacter pylori staje się szczególnie aktywna i chętnie się rozmnaża.

Autor: Aleksandra Rak